ðåùàéí ðåñôéí
	ùéçú äùáåò 1682 - ëì äîãåøéí áøöó
	ìà îòøëåú, ø÷ áðé-àãí
	éù çãù
	àúä áçåõ, àê äùòø ôúåç
	æ÷ðé éùøàì
	áîòáø çã
	ëîå äãåîí
	éã äúôéìéï
	äáðä åäôðîä ëçì÷ îäîöååä
	àéê îîùéëéí áéåí ùàçøé?
	ëùøåú 'ôéìä' ùì ãâ

îñ' 1682, òøá ùáú-÷åãù ôøùú ùîéðé/ôøä, ë"á áàãø-ùðé ä'úùò"è (29.03.2019)

öòéøé àâåãú çá"ã

éåöà ìàåø òì-éãé äîøëæ ìòæøé ùìéçåú

ú"ã 14 ëôø çá"ã 60840, èì' 073-2480711, ô÷ñ: 03-9606169

òåøê: îðçí áøåã   Ÿ  éå"ø: äøá éåñó éöç÷ äëäï àäøåðåá

 òîãä ùáåòéú

ìà îòøëåú, ø÷ áðé-àãí

àðå îøáéí ìäùúîù áîåðç 'îòøëåú äçå÷ åäîùôè', 'îòøëåú äú÷ùåøú'. ä'îòøëåú' äàìä äï áðé-àãí, åéù ìäí òîãåú åúôéñåú òåìí

ôñé÷ú áâ"õ îøàùéú äùáåò ùòáø, ääúðäìåú äú÷ùåøúéú äçã-öããéú, åääúòøáåú äáåèä ùì ãîåéåú îúçåí äúøáåú áååéëåç äôåìéèé – îù÷ôåú ìîòùä úåôòä àçú, ùäåìëú åðòùéú îòé÷ä éåúø åéåúø.

÷åøàéí ìæä äâîåðéä. ìàîåø, ùìèåï îåçìè áöéáåø, äîøåëæ áéãéä ùì ÷áåöä çáøúéú îåâãøú. ä÷áåöä äæàú ÷åáòú àú ä÷åãéí äøàåééí, àú ääù÷ôåú ä'ðëåðåú', àú äãîåéåú ùéù ìçá÷ åàú äéøéáéí ùöøéê ìøñ÷.

ùáéøú ääâîåðéä

àðå îøáéí ìäùúîù áîåðç 'îòøëåú äçå÷ åäîùôè', 'îòøëåú äú÷ùåøú'. ðåöø øåùí ëé ìôðéðå ëòéï îëåðä ÷øä, îðåèøìú îäù÷ôåú òåìí åîãòåú àéùéåú. æä ëîåáï øçå÷ îï äàîú. ä'îòøëåú' äàìä äï áðé-àãí, åéù ìäí òîãåú åúôéñåú òåìí åñåìí òøëéí ùòìéå äí ðàá÷éí.

îòèéí äí äàðùéí äîñåâìéí ìäðéç áöã àú ãòåúéäí äàéùéåú åìòùåú òáåãä î÷öåòéú, èäåøä ìçìåèéï. éù ÷åîõ òéúåðàéí ëàìä, äéåãòéí ìùàåì ùàìåú îéîéï åîùîàì, åùàéï äîàæéï éëåì ìðçù îééã äéëï îîå÷îú òîãúí äàéùéú. øåá äîøàééðéí ùåàìéí àú äùàìåú äðâæøåú îúôéñú òåìîí, åëîòè àéðí îñåâìéí ìùàåì ùàìåú îäëéååï äùðé.

øàå àú äùéðåé ùäúçéì áùðéí äàçøåðåú, ëàùø îøàééðéí áòìé òîãåú àçøåú äçìå ì÷áì îùáöåú ùéãåø îøëæéåú. ôúàåí ðùàìåú ùàìåú àçøåú. áôòí äøàùåðä îøåàééðéí îòåîúéí òí òåáãåú ùàéù îòåìí ìà äöéâ ìäí. ëëä æä ëùðëðñéí àðùéí çãùéí ìæéøä, ùàéðí çì÷ îääâîåðéä ä÷ééîú.

áú÷ùåøú äîâîåú äàìä áøåøåú åù÷åôåú ìöéáåø. ìîä ùîéùäå éçùåá ëé áîòøëåú äçå÷ åäîùôè æä ùåðä? åëé ùí àéï áðé-àãí äîçæé÷éí áòîãåú åáúôéñåú òåìí îùìäí? îèáò äãáøéí äçìèåúéäí ðåáòåú îð÷åãåú äîåöà äáñéñéåú äàìä. éäéå àðùéí ùëìôéäí éúééçñå áñìçðåú, åàéìå àú äàçøéí éáçðå áëì çåîøú äãéï.

äáòéä äéà ääâîåðéä. àéìå áúåê ëì îòøëú ëæàú äéå àðùéí áòìé äù÷ôåú îâåÌåðåú – àðùé éîéï åùîàì, îñåøúééí, ãúééí, çøãéí åëãåîä – äâéååï äæä äéä îàìõ àú ëåìí ìôòåì áî÷öåòéåú, åìðèøì àú äúôéñåú äàéùéåú. àáì ëùäîñä ä÷øéèéú ùì äàðùéí îåøëáú îëàìä äçåùáéí àåúå ãáø, ÷åøàéí àåúå òéúåï åîçæé÷éí áäù÷ôåú ãåîåú, äøé âí òì àåúí éçéãéí áòìé ãòä àçøú îåôòì ìçõ ìäøëéï àú äøàù àå ìäéñçó áæøí.

äçæøú äàîåï

ééúëï ùùáéøú ääâîåðéä äæàú – áú÷ùåøú, áîòøëú äîùôè åáúøáåú – äéà äîùéîä äçùåáä áéåúø òëùéå, ëé áìòãéä àéï òøê ìëì äîàá÷éí äàçøéí. îä äèòí áðéöçåï ááçéøåú, àí áâ"õ ùí àú òöîå îòì äëðñú? îä òøëä ùì áçéøú äòí, àí äú÷ùåøú ìà úàôùø ìðáçøéå éåí àçã ùì ù÷è? îä îùîòåúä ùì áçéøä òøëéú, àí ùåôøé äúøáåú éòùå äëåì ëãé ì÷ò÷ò àåúä?

åìà, àì úìëå ùáé àçø äæò÷åú òì 'äøñ äãîå÷øèéä' å'÷ò÷åò ùìèåï äçå÷'. ääôê äåà äðëåï. ääúðäìåú äãåøñðéú ùì ääâîåðéä äéà ääåøñú àú äãîå÷øèéä åäîçøéáä àú ùìèåï äçå÷, ëé äéà îáéàä ìéãé àé-àîåï îåçìè ùì äòí áîòøëåú äàìä. îúï ééöåâ øàåé ìëì çì÷é äòí áúåê äîòøëåú äàìä äåà äáñéñ ìäçæøú äàîåï ùðôâò.

äáòéä äòé÷øéú äéà ùìéèú ääâîåðéä. áéú äîùôè äòìéåï (öéìåí: òîåñ áï âøùåí, ìò"î)

  éù çãù

éìãéí àåôéí îöä

äçìä ääøùîä ìéøéã çååéåú äôñç áëôø çá"ã. äôòéìåú îéåòãú ìúìîéãé âðé éìãéí åáúé ñôø éñåãééí, åäéà î÷ðä ìäí ùìì çååéåú ä÷ùåøåú áçâ: äúðñåú àéùéú áìéùú äáö÷ åáàôééú îöä, ñéåø áîàôééú äîöåú äâãåìä, úëðéú àåø-÷åìéú òí ùìåîé åñúí åòåã. ëì éìã î÷áì ùé – îöä áàøéæä àéùéú îäåãøú åäâãä ùì ôñç. äéøéã éôòì îë"ç áàãø-á (4.4) òã é' áðéñï (15.4). äøùîä îøàù çåáä åîåîìõ ìä÷ãéí. èì' 0545731770 àå 0548113770.

îâáéú ÷îçà ãôñçà

áúé çá"ã áøçáé äàøõ ôåúçéí áîâáéú '÷îçà ãôñçà' äîñåøúéú, ùúàôùø ìçì÷ òùøåú àìôé çáéìåú ùì îöøëé îæåï, òí îöåú ùîåøåú, ìçâ äôñç. äöéáåø ð÷øà ìúøåí áéã øçáä, ëãé ìùîç àú ìá äîùôçåú äðæ÷÷åú åìàôùø ìäï ìçåâ àú çâ äôñç ëøàåé. ôøèéí ááúé çá"ã.

ñãø áòåìí

ôøèéí òì àìôé ñãøé äôñç ùîàøâðéí ùìåçé çá"ã áøçáé äòåìí: www.chabad.org/seder.

  ùìçï ùáú

àúä áçåõ, àê äùòø ôúåç

ãéðé äôøä äàãåîä îãâéùéí àú äéåúä òì-ùëìéú. ãéðéä ùåðéí îëì ä÷øáðåú, äîúçì÷éí áëììåú ìùðééí: ÷øáðåú ùáùøí ðéúï ìîàëì, å÷øáï òåìä ùðùøó ëåìå òì äîæáç. ãéï æä îù÷ó àú ääáãì áãøâú ä÷ãåùä ùì ä÷øáðåú: ä÷øáðåú äðàëìéí äí áãøâú ÷ãåùä ôçåúä î÷øáï òåìä, ùîøåá ÷ãåùúå àéï î÷åí ùáùø åãí ééäðä îáùøå.

àê äîùåúó ìùðé äñåâéí äàìä äåà ùäùçéèä åää÷øáä çééáåú ìäéòùåú áúåê îúçí ä÷åãù, åéù àéñåø çîåø ìùçåè àú ä÷øáï àå ìä÷øéáå îçåõ ìáéú äî÷ãù. åàåìí äôøä äàãåîä îöéâä îöá ùåðä, ùéù áå ãáø åäéôåëå.

ñúéøä ôðéîéú

îöã àçã, àéñåø ääðàä îäôøä äàãåîä çîåø òåã éåúø î÷øáï òåìä. áòåã òåøä ùì äòåìä îåôùè åðéúï ìëåäðéí, àú äôøä äàãåîä ùåøôéí áùìîåúä: "àú òåøä åàú áùøä... òì ôøùä éùøåó" (áîãáø éè,ä). ãáø æä îáèà àú ÷ãåùúä äâãåìä ùì äôøä, ùàôéìå òåøä àñåø áäðàä.

åîï äöã äùðé, äôòåìåú ä÷ùåøåú áôøä äàãåîä ðòùåú îçåõ ìéøåùìéí ãåå÷à: "åäåöéà àåúä àì îçåõ ìîçðä åùçè àåúä ìôðéå". ãéï æä îåøä òì ãøâú ÷ãåùä ôçåúä éåúø, ùäøé áéøåùìéí ùåøä ÷ãåùä îéåçãú, åàéìå àú äôøä öøéê ìùçåè åìùøåó "îçåõ ìîçðä" ãåå÷à.

ìîòìä îèòí

àìà ùãéðéí àìä îîçéùéí àú äéåúä ùì îöååä æå 'çå÷', îöååä áìúé-îåáðú åàó ðåùàú äôëéí. áàåúä îéãä àé-àôùø ìäáéï àéê ééúëï ùäôøä îèäøú àú äèîàéí åáàåúä ùòä îèîàú àú äèäåøéí. åìëï àîøå çæ"ì ùäâåééí "îåðéï àú éùøàì ìåîø îä äîöååä äæàú åîä èòí éù áä".

ëé àëï, ëì îäåúä ùì äîöååä äæàú äéåúä ìîòìä îääéâéåï äàðåùé åìîòùä îëì èòí ùäåà. òìéðå ì÷ééîä îôðé ùæä öéååé ä÷á"ä. ëê âí äöéååé ìùøåó àú äôøä ëåìä îçåõ ìîçðä äåà çì÷ îàåúå 'çå÷' òì-ùëìé.

ìéäåãé ðéúï äëåç

ãéðéí àìä ùì äôøä äàãåîä ðåùàéí òîí îñø áòáåãú ä', äîåôðä ìéäåãéí ùòì-ôé îöáí äøåçðé äí ëáéëåì 'îçåõ ìîçðä'. àîðí áîöáí äðåëçé àéï äí øàåééí ìäéëðñ ìáéú äî÷ãù, åòí æä îåôðéú ìòáøí äãøéùä 'ìùøåó àú äôøä' ìâîøé – ìäúîñø ì÷á"ä ìçìåèéï åìîñåø ìå äëåì. âí áæä éù îòéï ãáø åäéôåëå - äàãí äæä ðîöà 'áçåõ', åáã-ááã äåà ðãøù ìä÷øéá àú ëåìå ì÷á"ä.

äéëåìú äæàú ðåáòú îëê ùäùøéôä ðòùúä "ðåëç ôðé àåäì îåòã". ùòøé áéú äî÷ãù ôúåçéí, åäàãí "øåàä ôúçå ùì äéëì". äâéùä ì÷á"ä çåôùéú úîéã, åàéðä úìåéä áîöáå äøåçðé ùì äàãí. ëì àçã åàçã éëåì áëì øâò ìîñåø àú òöîå ì÷á"ä. éù äñáåøéí ùáòéñå÷é äçåìéï, áòðééðé ä'çåõ', äí ëôåôéí ìçå÷é äèáò. îìîãú îöååú ôøä àãåîä ùâí áçåõ éù ìëååï ìôúçå ùì äéëì, åì÷ãù âí àú ä'òåø' äáäîé, àú äãáøéí äçéöåðééí áéåúø. ëê îöìéçéí ìäùéâ ÷éøåá ùì ëì äëåçåú ì÷ãåùä.

(úåøú îðçí, ëøê ðè, òî' 423)

  îï äîòééï

æ÷ðé éùøàì

ëðôé äòí

Øåéäé áéåí äùîéðé ÷øà îùä ìàäøåï åìáðéå åìæ÷ðé éùøàìØ (åé÷øà è,à). "åìæ÷ðé éùøàì" –  àîø øáé ò÷éáà, ðîùìå éùøàì ìòåó, îä äòåó äæä àéðå ôåøç áìà ëðôééí, ëê éùøàì àéðí éëåìéí ìòùåú ãáø çåõ îæ÷ðéäí.

(îãøù øáä)

ëôøä áöðòä

îùä ÷øà ìæ÷ðéí åìà ìëì éùøàì, ëé øöä ìäåøåú ìàäøåï àú ñãø ä÷øáú òâì äçèàú, ùéäéä ëôøä òì çèà äòâì, åìëï àîø àú äãáø ìôðé äöðåòéí åäæ÷ðéí áìáã. åîãåò ìà àîø æàú ìàäøåï áéðå ìáéï òöîå? ëé øöä ùéúáééù ìôðé äæ÷ðéí, ëãé ùéúëôø ìå.

(øáðå àìòæø îâøîééæà)

éãò ìéáí

áëì éåí äéå àäøåï åáðéå åæ÷ðé éùøàì áàéí àì îùä ììîåã úåøä îôéå, åìîä äéä öøéê ì÷øåà ìäí? àìà ìá éåãò îøú ðôùå, åéãò ìéáí ùî÷øä øò é÷øä áàåúå éåí, àñåï ìëì áéú éùøàì, åìëï ìà áàå îòöîí àì îùä, åäéä öøéê ì÷øåà ìäí.

(øáé ùìîä ÷ìåâø)

ëåç îäæ÷ðéí

Øùìà éàîøå îàìéå ðëðñ" (øùØé). ìùí ëê ÷øà ìæ÷ðé éùøàì, ìäøàåú ùâí äåà, àäøåï äöãé÷, äëåäï äøàùåï, àí àéï ìå ëåç îæ÷ðé éùøàì, àéï ìå äéëåìú ìäéëðñ.

(øáé ãá-áòøéù îáéàìä)

áæëåú äáåùä

Øåéàîø îùä àì àäøåï ÷øá àì äîæáçØ (åé÷øà è,æ). îôøù øù"é: "ùäéä àäøåï áåù åéøà ìâùú. àîø ìå îùä: ìîä àúä áåù? ìëê ðáçøúØ. áæëåú ãáø æä áìáã, ùéù áê îéãú äáåùä, øàåé àúä ìàöèìä ùì îðäéâ.

(àåø éùøéí)

ùìéç öéáåø ÷áåò

ëùàîø îùä ìàäøåï Ø÷øá àì äîæáçØ ñéøá àäøåï, Øåéøà ìâùúØ, òì-ôé äãéï ùäð÷øà ìäéåú ùìéç öéáåø éñøá áúçéìä. àîø ìå îùä: Øìëê ðáçøúØ, åãéðê ëãéï ùìéç öéáåø ùðáçø åäåà ÷áåò, ùîééã ëùôåðéí àìéå äåà çééá ìäéòðåú åàéðå øùàé ìñøá.

(ôðéí éôåú)

äæ÷ðéí îðçîéí

Øëì áéú éùøàì éáëå àú äùøéôä àùø ùøó ä×Ø (åé÷øà é,å). úðå øáðï: ëùîúå áðéå ùì øáé éùîòàì, ðëðñå ã× æ÷ðéí ìðçîå. ôúç øáé èøôåï åàîø: Øåàçéëí ëì áéú éùøàì éáëå àú äùøéôäØ – åîä ðãá åàáéäåà, ùìà òùå àìà îöååä àçú, ãëúéá Øåé÷øéáå áðé àäøåï àú äãí àìéåØ, ëê, áðéå ùì øáé éùîòàì òì àçú ëîä åëîä.

(îåòã ÷èï ëç,á)

  àîøú äùáåò

áîòáø çã

äã"ø øáé çééí-ãåã áøðäøã çæø áúùåáä áäùôòú øáé ãåã îììåá, åðòùä öãé÷ âãåì, ùæëä ìëéðåé 'äàãîå"ø äøåôà'.

ëàùø äçìéè ìùîåø úåøä åîöååú, îééã ôúç øáé ãåã åãéáø òîå áòðééðéí ðùâáéí áòáåãú äáåøà. ùàì áòì äúùåáä äèøé: àéê äåà îãáø òîå òì ãáøéí ðùâáéí ëàìä, áùòä ùàê ìôðé æîï ÷öø äéä ù÷åò áòååðåú, åòãééï ìà úé÷ï àú òöîå?

äùéá ìå øáé ãåã: "ëê äéä âí àöì áðé éùøàì áîöøéí, ùäéå ù÷åòéí áî"è ùòøé èåîàä åòáãå òáåãä æøä, åëòáåø æîï ÷öø ðöèåå ìáðåú îùëï ùáå éùøä ä÷á"ä òöîå. òì ëê àîø ìäí îùä: 'æä äãáø àùø öéååä ä' úòùå' – áøâò ùú÷áìå òìéëí ìöééú ìöéååé ä', îééã 'åéøà òìéëí ëáåã ä'' – äùëéðä úùøä áúåëëí".

  ôúâí çñéãé

ëîå äãåîí

"éù äîúøòîéí òì àñåï äôå÷ã àåúí åéù äî÷áìéí àú äãéï áàäáä. âãåìúå ùì àäøåï ùìà ðøàä òìéå ùåí ùéðåé – 'åééãåí àäøåï', ëîå äãåîí ùàéï áå ùéðåé" (øáé îàéø-éçéàì îàåñèøåáöä)

  îòùä ùäéä

éã äúôéìéï

äøåôà äîúîçä ðëðñ áñòøä ìàåìí ùáå îñø äôøåôñåø ñèàìé ùéòåø áëéøåøâééä. "äåáà ìëàï îäëôø àãí áîöá ÷ùä îàåã", ÷øà áäúøâùåú. "àí àãåðé îøùä, àëðéñ àåúå îééã, áìé úåø".

"äëðéñäå òëùéå", äùéá äôøåôñåø ñèàìé, áðéîú çîìä.

æä äéä áúçéìú àãø ú÷ö"ç (ôáøåàø 1838), áîøôàúå ùì äôøåôñåø ñèàìé, áòéø ôùè ùáäåðâøéä (ëéåí áåãôùè). àì àåìí äìéîåãéí äåëðñå ùìåùä áðé-àãí. áàîöò öòã á÷åùé éäåãé ëáï ùìåùéí, öðåí, ôðéå çéååøåú ëñéã åîòåÌåúåú áëàá. îöéãå äùîàìé òîãä àùúå, ùøæåðä åáâãéä äòìåáéí äòéãå òì òåðééä. ìéîéðå àéëø, ùäáéà áòâìúå àú äôöåò áîùê ëì äìéìä äçåøôé.

äàéù òáã áèçðú ÷îç, åìôðé ùìåùä éîéí ðúôñ îøô÷å äùîàìé áâìâì äèçðä åäúøñ÷. øåôà î÷åîé èéôì áå, àê îöáå äéãøãø.

äøåôàéí äñéøå àú äúçáåùú îï äæøåò åðçøãå. äôøåôñåø ñèàìé àîø ìúìîéãéå: "ìôðéëí î÷øä îåáä÷ ùáå éù ì÷èåò àú äæøåò áèøí éúôùè áä ðî÷ ùéâøåí ìîåú äçåìä".

äåà âçï ìòáø äçåìä åäñáéø áîéìéí ÷öøåú àú ääëøç á÷èéòú äæøåò. "àãåðé äðëáã", îìîì äçåìä á÷åì çìåù àê ú÷éó, "àéððé îøùä ì÷èåò àú æøåòé".

äáòú äùúúôåú áöòø òìúä òì ôðé äôøåôñåø. "àì ãàâä", áé÷ù ìäøâéòå, "àúä úáøéà åúùú÷í, åúìîã ìúô÷ã òí éã àçú".

"àãåðé äðëáã", äúçæ÷ ÷åìå ùì äôöåò, "àðé îàîéï ùçéé úìåééí áøöåï äáåøà áìáã. àéððé îúéø ì÷èåò àú éãé".

äôøåôñåø ëáø ôâù îèåôìéí ùîéàðå ì÷áì àú äâæéøä åìäùìéí òí äòúéã äöôåé ìäí ë÷èåòé àéáøéí. äåà éãò ìôééñ àåúí. "åãàé àúä éøà îäðéúåç", àîø ìàéù. "ìîòùä æå ôòåìä ÷öøä åîäéøä, åäëàá éùëê, åáååãàé éëàá ìê ôçåú îñáìê äâãåì ëòú", àîø.

äàéù äðéó àú ëó éãå äáøéàä ááéèåì. "îäîååú àéðé îôçã", äôèéø, "äàí àéøà îäëàáéí?! áëì àåôï, àðé îúðâã ìëøéúú äæøåò".

äôøåôñåø ðãäí. áîèåôì òé÷ù ùëæä èøí ðú÷ì. "àîåø ìé", ðéñä è÷èé÷ä àçøú, "éù ìê àéùä?".

äçåìä äðäï, åäçååä ìòáø äàéùä äãàåâä ùòîãä ìöéãå.

"åéìãéí?".

"ùìåùä".

"åáëï, ìîòï øòééúê åùìåùú éìãéê àúä îåëøç ìäúòùú!", ãç÷ áå äôøåôñåø. "òìéê ìôøðñ àåúí".

äçåìä öç÷÷ áîøéøåú. "áùúé éãééí ìà äöìçúé ìôøðñ àåúí, åáàçú àöìéç?".

òì-ëåøçå ðùàá äôøåôñåø ìãå-ùéç ùäúàøê îòáø ìîúåëðï. "àçéê äéäåãéí øçîðéí åâåîìé çñãéí. àéï ìé ñô÷ ùéúîëå áê".

äôöåò ùú÷. äøåôà äîúéï ùéòëì àú äãáøéí, åùàì àí äåà îàùø àú áéöåò äðéúåç. "áùåí àåôï àéðé îñëéí!", äãäéí äçåìä áñøáðåúå.

äôøåôñåø ôðä àì úìîéãéå åàîø: "øáåúéé, áîèåôì ëæä ìà ðú÷ìúé îòåãé". äåà ôðä àì äéäåãé åùàì áçåñø ñáìðåú: "îãåò àéðê îñëéí?".

"æå éã äúôéìéï ùìé!", äúôøöä äúùåáä îîòî÷é ìéáå ùì äôöåò.

"îä?!", úîä äôøåôñåø.

îúîçä éäåãé áé÷ù ìäúòøá, åäñáéø ìôøåôñåø ëé éäåãéí îðéçéí úôéìéï òì éãí äùîàìéú. ìîùîò ääñáø ôøöå ôøçé äøôåàä áöçå÷ ìòâðé.

äáòú ëòñ òìúä òì ôðéå ùì äôøåôñåø. "îé éëåì ìäúìåöõ òì àîåðúå ùì çåìä?! éù áå àöéìåú ðôù âãåìä îùì äìåòâéí ìå!", ÷øà áæòí.

äöçå÷ ðãí. òéðé äôøåôñåø ðããå îäôöåò àì úìîéãéå, åäåà àîø: "àéððå øùàéí ìðúç àãí äîñøá ìðéúåç. áòáåøëí æä éäéä ùéòåø òì äöôåé ìàãí äîîàï ì÷áì èéôåì øôåàé äëøçé. áúåê éîéí àçãéí éîåú".

åàæ, ëîé ùðæëø áãáø îä, ôðä àì äîúîçä äéäåãé åàîø: "îï äñúí éñøá äçåìä ìàëåì àú îàëìéðå. âù ì÷äéìä äéäåãéú áòéø åäùâ áòáåøå îæåï ëùø".

äæøåò ðçáùä îçãù, äçåìä àåùôæ, åëöôåé, îöáå äéãøãø åäìê. äîúîçä äéäåãé áé÷ø àåúå îãé éåí áéåîå, åìéáå ðùáø. áúåê ëê ð÷øà ìðñåò ìòéø àçøú. îä òìä áâåøìå ùì äôöåò – ìà éãò.

àãø-á úø"â (îàøñ 1843). äøåôà äéäåãé ð÷øà ìáé÷åø àöì îèåôì áôùè. áøçåá åééèöðø øàä òâìú àéëøéí ùäáéàä îöøëé îæåï ìùå÷. ìéãä òîã àãí ùôðéå äéå îåÌëøåú ìå. äåà ðéâù àìéå åùàì àí äåà îëéø àåúå. "ëï, àãåðé äøåôà", äùéá äàéù, "áé÷øú àåúé äøáä áäéåúé áîÄøôàä".

áàåúå øâò äáæé÷ äæéëøåï áîåçå. æä äéäåãé ùæøåòå äúøñ÷ä. äøåôà äáéè àì æøåòå äùîàìéú. "æå äæøåò ùìê?", ùàì áúãäîä.

"ëï, æå éã äúôéìéï ùìé", äùéá äàéù áçéåê.

òåã áàåúå áå÷ø äìê äøåôà àì òîéú ùùää áàåúí éîéí áîÄøôàä, åáé÷ù ìùîåò àú ñéôåøå ùì äéäåãé. "äåà éöà îëàï áøéà åùìí!", ñéôø äìä áäùúàåú. "úçéìä ÷ãç îçåí, åáëì øâò äééðå îùåëðòéí ù÷éöå îâéò, àìà ùàæ äçì ìäúàåùù. äôøåôñåø ðéúç àú äéã åàéçä àú äùáøéí. áñåó äùðä äçìéí ìâîøé åùåÌìç ìáéúå!".

òåã ñéôø ëé ì÷øàú ùçøåøå ùì äçåìä ðùà äôøåôñåø ðàåí ðøâù. äåà äáäéø ëé àáçðúå äééúä ðëåðä ìçìåèéï, àìà ùàîåðúå ùì äéäåãé áàìå÷éå äöéìä àú çééå åäòðé÷ä ìå ëåç çééí îçåãù.

(òì-ôé 'äîáðä äøåçðé ùì òîðå', îàú äã"ø èåáéä âåèîï)

  ìåîãéí âàåìä

äáðä åäôðîä ëçì÷ îäîöååä

ìòúéã ìáåà éúâìå èòîé äîöååú, åàéìå ëéåí ø÷ î÷öú äîöååú îåáðåú ìðå, åàéìå îöååú àçøåú àéððå îáéðéí ëìì àú èòîéäï. äàí àé-éãéòú äèòí ôåâîú áéëåìúðå ì÷ééí ëøàåé àú äîöååú, àå àåìé äòé÷ø äåà ì÷ééí àú äîöååú îúåê ÷áìú òåì îåçìèú, åîîéìà àéï îùîòåú ìéãéòú äèòí?

áñåâéä æå ãï äøîá"í á'ùîåðä ôø÷éí' ùìå (ôø÷ å). äåà îáéà áúçéìä àú äôñå÷: "ðôù øùò àéååúä øò" (îùìé ëà,é), åîñáéø ùëàùø éù áìéáå ùì àãí úùå÷ä åúàååä ìãáø òáéøä, àó-òì-ôé ùìà òåìä òì ãòúå ìòùåúä áôåòì – äåà øùò. áäîùê îáéà äøîá"í îàîø çæ"ì äñåúø ìëàåøä àú äôñå÷ äð"ì. øáé ùîòåï áï-âîìéàì àåîø: "ìà éàîø àãí àé àôùé ìàëåì áùø áçìá, àé àôùé ììáåù ùòèðæ, àé àôùé ìáåà òì äòøååä; àìà àôùé, åîä àòùä ùàáé ùáùîéí âæø òìéé". ðîöà ùäùìîåú äéà ãåå÷à ëàùø äàãí îúàååä ìãáø òáéøä, åëåôä àú øöåï ä' òì øöåðå äàéùé.

ãøåùä äæãäåú

îñáéø äøîá"í ùàéï ñúéøä áéï äãáøéí. äôñå÷ áîùìé îëåÌåï ìîöååú äùëìéåú, àéñåøé âðéáä, âæì, øöç åëãåîä. àí éàîø äàãí 'àôùé' òì ãáøéí ëàìä – äøé äåà àãí îåùçú. åàåìí áîöååú äòì-ùëìéåú, ùàéï ìäñáéøï äñáø äâéåðé – àåúï äàãí öøéê ì÷ééí àê åø÷ îôðé ùëê öéååä ä÷á"ä, åìà òì áñéñ ùëìå åäáðúå. òìéå ìåîø: "àôùé, åîä àòùä ùàáé ùáùîéí âæø òìéé".

îùîòåú äãáøéí áîáè ùèçé äéà, ùàú äîöååú äùëìéåú (ëéáåã àá åàí, äéîðòåú îâæì åøöç åëãåîä) öøéê äàãí ì÷ééí îôðé ùääéâéåï äàðåùé îçééá àú ÷éåîï. åäøé éãåò ùäéñåã ì÷éåí ëì äîöååú, âí äùëìéåú, öøéê ìäéåú äöéååé äàìå÷é åìà ääáðä äàðåùéú. àí ëï, ìîä ìà éåëì àãí ìåîø 'àôùé' âí áîöååú äùëìéåú?!

îñáéøä úåøú äçñéãåú, ùîùîòåú ãáøé äøîá"í òîå÷ä éåúø. åãàé ùëì îöååä, âí îöååä ùëìéú, öøéê ì÷ééí àê åø÷ áâìì öéååé ä'. äøîá"í àéðå îãáø òì äîðéò ì÷éåí äîöååú äììå, àìà òì îäåú äöéååé. áîöååä ùëìéú çì÷ îäîöååä äåà ùäàãí éæãää òîä áúåê ðôùå, òã ùìà úäéä ìå ùåí úàååä åîùéëä ìçèà.

äéñåã: ÷áìú òåì

áëì îöååä éù äöã äîòùé åäöã äðôùé – äúçåùä ùöøéëä ìäéåú áðôù äàãí. áîöååä òì-ùëìéú øöåï ä' äåà ùäúçåùä áùòú ÷éåîä úäéä äúáèìåú å÷áìú òåì îåçìèú. åàåìí áîöååú äùëìéåú ìà ãéé áòöí ä÷éåí äîòùé, àìà éù öåøê ùäàãí éæãää òîï áúåê ðôùå, òã ùäåà òöîå, îáçéðú àéùéåúå äôðéîéú, éøâéù ùëéáåã àá åàí äåà äëøçé åèáòé, åâðéáä åâæì äí ãáø ùìéìé åîåùçú.

áòáåãú ä' ãøåùä äúáèìåú îåçìèú ì÷á"ä, îúåê ëôééú îøåúå ùì ä÷á"ä òì äàéùéåú äôøèéú; åáä áòú öøéëä òáåãú ä' ìæëê åìòãï àú àéùéåúå ùì äàãí åìùðåú àú ëåçåú ðôùå. ìëï ðúï ìðå ä÷á"ä ùðé ñåâéí ùì îöååú: îöååú ùëìéåú åîöååú òì-ùëìéåú. äîöååú äùëìéåú ðåòãå ìæëê åìòãï àú ëåçåú ðôùå ùì äàãí, ëì îöååä òì-ôé àåôééä åúåëðä; åàéìå äîöååú äòì-ùëìéåú ðåòãå ìèòú áðôù äàãí àú ääúáèìåú äîåçìèú ìøöåï ä'.

ùúé äâéùåú äììå ùìåáåú æå áæå, åùúéäï öøéëåú ìáåà ìéãé áéèåé á÷éåí äúåøä åîöååúéä. ôøùú ôøä îãâéùä àú äéñåã äòì-ùëìé åàú çùéáåúä ùì ÷áìú äòåì áòáåãú ä', àê áä áòú éù öåøê ùäúåøä åäîöååú éçãøå âí ìúåê àéùéåúå åäëøúå ùì äàãí.

  çééí éäåãééí

àéê îîùéëéí áéåí ùàçøé?

îàá÷ä ùì ãñé øáéðåáéõ' æ"ì ì÷áìú èéôåì øôåàé äåâï äñòéø áùòúå àú äîãéðä. äéà ðìçîä ì÷áì èéôåì úåîê áîøëæ äøôåàé 'äãñä', àó ùáçøä ìäéåú îèåôìú àöì øåôà á'øîá"í'. äéà ðôèøä ìôðé òùøéí åùúééí ùðä, áäéåúä áú úùò-òùøä, àê îàá÷ä ÷éáò àú æëåúå ùì çåìä ì÷áì çååú ãòú ùðééä.

àçøé ôèéøúä éùáå äåøéä, ôéðé åáøåøéä, 'ùáòä' å÷éáìå àú äîðçîéí äøáéí. æøí äáàéí ä÷ì îòè àú äëàá äâãåì. àáì áéåí ùàçøé ðàìöå ìäúîåãã òí äîöéàåú ä÷ùä: äçééí áìé ãñé.

åééãåí àäøåï

ôéðé åøòééúå çùå áëì äòåöîä àú ä÷åùé ùîùôçåú ùëåìåú çååú áúåí éîé äàáì. "ùìà ëîùôçåú äðåôìéí àå ðôâòé äèøåø, äðäðéí îîòøëú úåîëú, ëàï äàðùéí öøéëéí ìäúîåãã òí äëàá äðåøà áëåçåú òöîí", äåà îñáéø. äí äçìéèå ì÷áì òìéäí àú äàúâø åìéöåø îòøëú úåîëú ìùëåì äàæøçé.

áéåæîúí ÷äéìåú øáåú é÷ééîå áùáú æå, ôøùú ùîéðé, ôòéìåéåú îéåçãåú ìäòî÷ú äîåÌãòåú ìîùôçåú ùëåìåú ùàéáãå àú éìãéäï. äéåæîä ð÷øàú 'åééãåí àäøï – îåÌãòåÌú ìùëåì äàæøçé áéùøàì'. ôòéìåú æå äéà çì÷ îùìì ôòéìåéåú ùì äùðééí ìîòï äîùôçåú, åîèøúä ìäöéó àú ääúîåããåú ùìäï.

àîôúéä îöã ä÷äéìä

"ëàùø îùä îåøä ìàäøåï åìáðéå äðåúøéí ìäîùéê áòáåãúí áçðåëú äîùëï, äåà îåñéó 'åàçéëí ëì áéú éùøàì éáëå àú äùøéôä àùø ùøó ä''. àáìåú ëìì éùøàì, ùäéà äàîôúéä ùîòðé÷ä ä÷äéìä, îìîãú àåúðå òì ëåçä åçùéáåúä ùì äúîéëä äæàú", îñáéø ôéðé. "ëëì ùðëðñðå ìòåáé äòðééï ðãäîðå îäé÷ó äîùôçåú ùéìãéäï ðôèøå áèáéòä, áîååú áòøéñä, áãåí ìá, áîçìåú åáúàåðåú. äñéôåøéí äéå ÷ùéí îðùåà".

ôéðé, àéù òñ÷éí áòáøå, îëø àú òñ÷éå åäçì ìä÷ãéù àú éåîå ìîùôçåú äàìä: "éù ëàï äåøéí ùöøéëéí ìçæåø ìòáåã, ìðäì çéé îùôçä, åàéï ùåí îòðä îîùìúé, áéï áñéåò ëñôé åáéï áòæøä àéùéú. ÷éãîðå çå÷ áëðñú ùîàôùø îòð÷ ëñôé àí àçã ääåøéí äôñé÷ ìòáåã áò÷áåú äàéøåò. äå÷í îå÷ã ñéåò òí àðùé î÷öåò, åðéúï ééòåõ ëìëìé, ñéåò îùôèé åìéååé àéùé".

îä ìà ìåîø

ôéðé äåöéà ìàåø çåáøú îåù÷òú åáä äãøëä îôåøèú. "äçåáøú ðåìãä àçøé îôâùé òåî÷ òí äîùôçåú, áùéúåó äîøëæ äøôåàé 'äãñä'. àðé îòðé÷ àåúä ááé÷åøéí á'ùáòä' ùì îùôçåú ùëåìåú", äåà îñôø. "îðéñéåðé, àðé éåãò îä ìà ìåîø. àðé îãáø àéúï òì ãáøéí ùéåòéìå ìäï áéåí ùàçøé".

áîäìê äùéçä äåà î÷áì äåãòåú. "àðùéí øåöéí ìäùúúó áéåæîä. ø÷ äéåí ùåççðå òí øëæé ÷äéìåú áîáåà-çåøåï, áé÷éø åáèì-îðùä. äùëåì àéðå îôøéã áéï îâæøéí. àðå ÷åøàéí ìëåìí ìäùúúó áæä, ìäòîé÷ àú äîåÌãòåÌú åìäåùéè éã úåîëú".

úîéëä ìùëåì äàæøçé. ôéðé øáéðåáéõ'

  ôéðú ääìëä åîðäâ

ëùøåú 'ôéìä' ùì ãâ

ùàìä: ëéöã îååãàéí ùãâ äðîëø áöåøú 'ôéìä' (áìé òåø åòöîåú) äåà ëùø?

úùåáä: áúåøä (åé÷øà éà,è. ãáøéí éã,è) ðéúðå ùðé ñéîðé ëùøåú ìãâéí: ÷ù÷ùú åñðôéø.

åàåìí çæ"ì ÷áòå ëé "ëì ùéù ìå ÷ù÷ùú, éù ìå ñðôéø" (àáì ìà ìäôê!). ìëï ãéé á÷ù÷ù àçã äðøàä òì òåø äãâ ìäëùéø àú äãâ, âí àí äåà ðçúê áãøê ùàéðä îàôùøú ìøàåú àí äéå ìå ñðôéøéí.

îôòìéí äîëéðéí ìùéåå÷ ãâéí ë'ôéìä', áòáåø ùåîøé ëùøåú, ðåäâéí ìäåúéø òì ëì ðúç 'ôéìä' ôéñú òåø î÷åøéú åòìéä ÷ù÷ùéí, àå ìôçåú ñéîðé ä÷ù÷ùéí. äãáø îàôùø ìöøëï ìãòú áååãàåú ùäãâ ëùø.

áééöåø 'ôéìä' áìé òåø ëìì ðãøùú äéîöàåú îùâéç îåîçä áî÷åí äãéâ åäòéáåã, ìååãà àú ëùøåú äãâ ìôé îàôééðéí îåáä÷éí, äîåëéçéí ùæä ãâ îîéï ëùø åùìà äúòøááå áéï äãâéí îéðéí ìà ëùøéí. äîùâéç âí îô÷ç òì ñéîåï ëì àøéæä, áãøê ùîáèéçä ì÷åðä ùäãâ ðáã÷ åðîöà ëùø ëãú åëãéï.

åàåìí áùèç ðòùåú úøîéåú øáåú, ëâåï ñéîåï 'ôéìä' ëãâ ëùø, åàó äãá÷ú ôñé òåø ùì ãâéí 'ëùøéí' òì îéðé ãâéí ùàéðí ëùøéí, äãåîéí ìäí.

ìëï àéï ì÷ðåú 'ôéìä' ãâéí áìé òåø àìà áäëùø èåá åàîéï, äîáåññ òì äùâçä úîéãéú ùáä äîùâéç øåàä ëì ãâ åãâ, îååãà ùäåà ãâ ëùø, åîñîï æàú òì äàøéæä.

î÷åøåú: ò"æ ìè,á. éå"ã ñé' ôâ. ùå"ú àâøåú îùä éå"ã ç"â ñé' ç.

  îåùâ áøâò

æäéøåú î'èîèåí'

äáéèåé 'èîèåí' îùîù áéîéðå ìöéåï çåñø äáðä. áî÷åøå äåà îáèà àèéîä, îöá ùáå äðôù ðçñîú åàéðä éëåìä ìäúâìåú.

ëùäúåøä îæäéøä òì ãéðé äëùøåú äéà îñééîú: "àÇì úÌÀùÑÇ÷ÌÀöåÌ àÆú ðÇôÀùÑÉúÅéëÆí áÌÀëÈì äÇùÌÑÆøÆõ äÇùÌÑÉøÅõ, åÀìÉà úÄèÌÇîÌÀàåÌ áÌÈäÆí åÀðÄèÀîÅúÆí áÌÈí". äîéìä "åÀðÄèÀîÅúÆí" ëúåáä áìé àì"ó, åãøùå çæ"ì: "àì ú÷øé åÀðÄèÀîÅàúÆí àìà åÀðÄèÌÇîÀèÅí".

îùîòåú äãáøéí, ùîæåï ìà-ëùø òìåì ìôâåò áðôù åìâøåí ìä îöá ùì 'èîèåí' - àèéîåú åçåñø éëåìú ìäúçáø ì÷ãåùä åìøåçðéåú. òì-éãé ùîéøú äëùøåú äéäåãé ùåîø òì òãéðåúä ùì ðùîúå åéëåìúä ìçåù îåùâéí øåçðééí åìäúçáø ì÷ãåùä.